پول چینی‌ها را ندادیم تلویزیون‌هایمان را خاموش کردند | آمادگی پدافندی کشور هم مشکل نرم افزاری ایجاد کرده

رویداد۲۴| چند روز پیش در اتفاقی عجیب، هزاران کاربر در ایران از اختلال گسترده در تلویزیون‌های هوشمند اسنوا و دوو خبر دادند؛ اختلالی که در ابتدا شبیه حمله سایبری یا بدافزار به‌نظر می‌رسید. اما این شایعه پس از مدتی تکذیب شد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که شرکت «گروه انتخاب» که نمایندگی عرضه و خدمات پس از فروش تلویزیون‌های اسنوا و دوو را در ایران دارد، در پرداخت‌های مالی خود به شرکت چینی طرف قرارداد، دچار مشکل شده و به همین دلیل طرف چینی، دسترسی سرور‌های مرتبط با سیستم‌عامل تلویزیون‌ها را قطع کرده است.

خبرنگار ما برای واکاوی بیشتر این موضوع به سراغ یکی از مقام‌های مسئول رفت و از او علل این مشکل را پرس‌وجو کرد.

تلویزیون‌های اسنوا هک شده‌اند؟

مدیر ارتباطات و برند گروه انتخاب (مجموعه عرضه کننده اسنوا و دوو) با رد شایعه هک‌شدن تلویزیون‌های اسنوا، تأکید کرد که تنها بخشی از دستگاه‌ها دچار اختلال نرم‌افزاری موقتی شده‌اند.

بیشتر بخوانید: خاموشی ناگهانی تلویزیون‌های اسنوا و دوو؛ به‌روزرسانی یا خرابکاری؟

عادل دهبخشی، مدیر ارتباطات و برند گروه انتخاب در گفت‌و‌گو با خبرنگار رویداد ۲۴، درباره برخی گزارش‌ها مبنی بر بروز اختلال در تلویزیون‌های اسنوا، گفت: «تلویزیون‌های اسنوا هک نشده‌اند، بلکه تنها حدود ۲۰ درصد آنها دچار مشکل نرم‌افزاری شده‌اند که در حال بررسی و رفع آن هستیم.»

او با تایید ارتباط این اختلال با عدم پایبندی به تعهدات تأمین‌کننده خارجی یعنی کشور چین تصریح کرد: «این مسئله ریشه سخت‌افزاری ندارد و به یک اختلال ارتباطی فنی نزم افزاری مربوط می‌شود که در شرایط فعلی کشور، که در وضعیت آمادگی پدافندی قرار دارد، ممکن است چنین ناهماهنگی‌هایی رخ دهد.»

دهبخشی با اشاره به صدور بیانیه رسمی از سوی شرکت، توضیح داد: «پیش‌بینی ما این است که ظرف کمتر از ۴۸ ساعت آینده، موضوع به‌طور کامل مرتفع شود. تمامی ۲۰ درصد تلویزیو ن‌های اسنوا که چنین اشکالاتی برایشان رخ داده است تا شنبه، سامان می‌یابند.»

به گفته او، اختلال ایجاد شده در بستر ارتباطی دستگاه‌ها با امکاناتی مانند اندروید به‌وجود آمده که مشابه شرایطی است که در زیرساخت‌های اینترنتی کشور ممکن است پیش بیاید. دهبخشی افزود: «برای استفاده از برخی امکانات هوشمند، تلویزیون نیاز به اتصال به بستر‌هایی مانند اینترنت دارد. وقتی در این زنجیره ارتباطی، اختلال یا ناهماهنگی ایجاد شود، ممکن است برخی قابلیت‌ها به‌صورت موقتی از دسترس خارج شوند، اما این به‌معنای هک یا نفوذ امنیتی نیست.»

دهبخشی در ادامه گفت‌و‌گو با رویداد۲۴ درباره جزئیات این اختلال توضیح داد: «یک مثال ساده بزنم؛ وقتی برق قطع می‌شود، موبایل شما هم آنتن نمی‌دهد. ماجرا دقیقاً مشابه همین است. یک سرور یا بستر مشخص دچار اختلال شده، حالا ممکن است برق رفته باشد یا ناهماهنگی‌ای در بخشی از سیستم پیش آمده باشد که باعث این مشکل شده است.»

مشکل نرم‌افزاری تلویزیون‌های اسنوا با مراجعه به پشتیبانی برطرف می‌شود

وی افزود: «این موضوع مربوط به آن دسته از تلویزیون‌هایی‌ست که در ۷۲ ساعت گذشته به اینترنت متصل بوده‌اند و کاربران به‌صورت دستی گزینه به‌روزرسانی را تأیید کرده‌اند. بنابراین، نه تنها رقم قابل‌توجهی در مقیاس بازار ما نیست، بلکه بخش عمده تلویزیون‌های اسنوا — چه هوشمند و چه غیرهوشمند — بدون هیچ مشکلی در حال فعالیت هستند.»

بیشتر بخوانید: مروری بر تاریخچه شرکت دوو؛ از صعود تا سقوط یک امپراتوری کره‌ای

دهبخشی با تأکید بر پیگیری سریع واحد خدمات پس از فروش اسنوا افزود: «روز گذشته، افرادی که با مشکل رو‌به‌رو شدند و به مراکز پشتیبانی ما مراجعه کردند، با حضور تکنسین‌های فنی مشکلشان برطرف شد. البته هنوز آمار نهایی جمع‌بندی نشده، اما روند حل مشکل با سرعت خوبی در حال پیشرفت است.»

مشکل بیشتر از ۵۰ درصد تلویزیون‌های دچار اختلال، برطرف شده

این مقام گروه اسنوا خبر داد که در دو سه روز گذشته نزدیک به ۴۰ هزار ویزیت در سراسر کشور ثبت شده است، در حالی که بررسی‌های ما نشان می‌دهد نیمی از این موارد عملاً هیچ مشکلی نداشته‌اند و دستگاه‌ها به‌صورت عادی در حال کار بوده‌اند. اما به‌دلیل نگرانی کاربران، پذیرش و مراجعه انجام شده است.

وی افزود: «نکته مهم آن است که این خدمات به‌صورت رایگان ارائه شده و اگر هم موردی نیاز به تعویض قطعه سخت‌افزاری داشته باشد، همچنان بدون دریافت هزینه انجام می‌شود. اگر موردی پیش آمد که کارشناس یا تعمیرکار اسنوا از مشتری هزینه‌ای مطالبه کرد، حتماً موضوع را از طریق شماره ۱۶۹۹ گزارش دهند تا پیگیری لازم صورت گیرد. خدمات ما در این موضوع کاملاً رایگان است.»

مدیر ارتباطات گروه انتخاب در پایان گفت: «ممکن است برخی موارد خاص باقی بماند، مثلاً اگر کاربر شخصاً در تنظیمات دستگاه دست‌کاری کرده باشد یا نیاز به اعزام تکنسین حضوری باشد. اما تیم خدمات ما به‌صورت ۲۴ ساعته فعال است. حتی دیشب هم تا نیمه‌شب اگر مشتریان اجازه ورود می‌دادند، مراجعه حضوری انجام شد. به‌طور کلی، میزان تلویزیون‌های هوشمند دچار اختلال کمتر از ۲۰ درصد کل تلویزیون‌های فعال اسنوا در کشور بوده است.»

تولید ملی یا مونتاژ وابسته؟

این رخداد، بار دیگر مسئله مهم انحصار در بازار لوازم خانگی ایران را برجسته کرد. سال‌هاست که دولت با اعمال محدودیت‌های وارداتی، فضا را برای تولیدکنندگان داخلی باز گذاشته و برند‌هایی مانند اسنوا و دوو تحت عنوان تولید ملی به مردم معرفی شده‌اند. اما در عمل، بسیاری از این برند‌ها تنها مونتاژکننده قطعات وارداتی هستند و وابستگی شدیدی به تأمین‌کنندگان خارجی دارند. حالا که مشخص شده صرفاً به‌دلیل عدم پرداخت‌های مالی به شرکت چینی طرف قرارداد، سرور‌های مربوط به سیستم‌عامل تلویزیون‌ها از دسترس خارج شده، این پرسش جدی مطرح می‌شود که تولید ملی دقیقاً چه تعریفی دارد، وقتی یک قطع ارتباط ساده می‌تواند هزاران دستگاه را از کار بیندازد؟

در واقع، اتفاق اخیر فراتر از یک اختلال نرم‌افزاری معمولی، نمادی از شکنندگی ساختار صنعت لوازم خانگی در ایران است؛ صنعتی که در سایه حمایت‌های سنگین دولتی، به‌جای رقابت‌پذیری و استقلال فناورانه، به مونتاژکاری با اتکا به قطعات خارجی بدل شده است. وقتی بازار در انحصار چند برند خاص قرار می‌گیرد که از قضا زنجیره تولیدشان هم چندان مستقل نیست، مصرف‌کننده نه تنها حق انتخاب گسترده ندارد، بلکه حتی در برابر ناپایداری‌های فنی و تجاری، بی‌دفاع‌تر هم می‌شود. تجربه اخیر با اسنوا و دوو باید زنگ هشدار جدی برای سیاست‌گذاران باشد تا به این سوال پاسخ دهند که آیا حمایت از «تولید ملی»، بدون شفافیت و رقابت واقعی، چیزی بیش از به یک شعار مصرف‌شده است؟